ධම්මසංඝණි ප්ර කරණය ඇසුරෙන් බුදුදහමේ රූප විවරණය: නවීන විද්‍යාවෙන් ලැබෙන පිලිගැනීම

 

                        බුදුදහම සහ නූතන විදයා සංකල්ප සමපාතවීම  - https://www.bing.com/images

හැඳින්වීම

නූතන ලෝකය අද නවීන විද්‍යාව තුලින් සිතන්නට බැරි තරම් මහා දුරක් ගමන් කොට තාක්ෂණික වශයෙන් කෘතිම බුද්ධිය පවා නිපදවන්නට සමත් වූ කාලයක, කිසියම් දර්ශනවාදයක් ඊට සමපාතිකව විශ්වය පිලිබඳව අදහස් දරයි නම්, එම දර්ශනය නූතන ලෝකය තුල ස්වකීය විශ්වාසනීයත්වය තහවුරු කරන්නටත්, ලෝකය විසින් පිලිගැනීමටත් ලක් වේ. බුදුදහම සහ බෞද්ධ දර්ශනය එසේ නූතන ලෝකයේ විද්‍යාත්මක තුලින් පවා ප්‍රතික්ෂේප නොවී තිබෙන්නේ ඒ නිසාය.

විශ්වයේ පවතින තාරකා, ග්‍රහලෝක, මන්දාකිණි, පෘථිවිය, ජීවීන්, පදාර්ථ, අංශු ආදී කිසිම භෞතික වස්තුවකට, සදාකාලික පැවැත්මක්, නිත්‍ය ස්වභාවයක් කිසිදා ලැබෙන්නේ නැත. ඒ සියල්ලම කිසියම් තීරණාත්මක අවසානයකට පත්වීම නියත බව බුදුදහමේ මූලික සංකල්ප තුනකින් පැහැදිලි කර ඇත.

1.   අනිත්‍යය - සදාකාලික නොවන බව. අස්ථිර බව. (Impermanent)

2.   දුක්ඛය - විපරිනාමය, වෙනස්වීම, ගතිකය (Evolution, change, dynamics)

3.   අනාත්මය - හේතු ප්‍රත්‍යයෙන් යුක්තවීම සහ ආත්මයක් රහිත බව (Cause and effect and the absence of a soul)

මෙම ත්‍රිලක්ෂණ මූල න්‍යායෙන් බාහිරව කිසිම විශ්ව සත්‍යයක් නොමැති බව බුදුදහම අවධාරණය කරයි.

 

                        බුදුදහමේ විස්තර කෙරෙන රූපය - https://www.bing.com/images

රූපය හැඳින්වීම

මහා භූතරූප සතර ය. ඔවුන් නිසා පවත්නා උපාදාය රූප සූවිස්ස යි රූප මුළුල්ල අට විස්සෙ (28) කි. මේ අට විසි රූප එකොළොස් ආකාරයෙකින් සංග්‍රහ වේ.

1.   පඨවි, ආපො, තෙජො, වායො, යන සතර මහා ධාතුව.

2.   ප්‍රසාද රූප - චක්ඛු සොත ඝාණ ජිව්හා කාය

3.   ගෝචර රූප - රූප ශබ්ද ගන්ධ රස ඵොට්ඨබ්බ

4.   භාවරූප - ස්ත්‍රීභාව / පුරුෂභාව

5.   හෘදය රූපය - හෘදය වස්තුව

6.   ජීවිත රූපය - ජීවිතේන්ද්‍රිය ය.

7.   ආහාර රූපය - කබලීකාර ආහාරය. ආකාශ ධාතුව පරිච්ඡේද රූප ය.

8.   විඤ්ඤත්ති රූපය - කාය විඤ්ඤත්ති වචී විඤ්ඤත්ති දෙක.

9.   විකාර රූපය - ලහුතා / මුදුතා/ කම්මඤ්ඤතා

10. ජාති රූප - උපචය / සන්තති / ජරතා අනිච්චතා

රූපයේ ආකාර 11: විස්තර සහ නවීන විද්‍යාත්මක මත

 

                               මහා පිපුරුම් වාදය  - https://www.pinterest.com/

1. අතීත රූපය (Atīta Rūpa)

ධම්මසංඝණි විවරණය: අතීත කාලයේ ඉපිද අතුරුදහන් වූ රූපය. එය එසේම තිබුනත් දැන් නැත. මෙතනදි බුදුදහමේ විස්තර කරන්නේ මේ මොහොතට කලින් මොහොතේ සිට දුර ඈත අතීතය දක්වා වර්තමානය ඉක්මවා ගිය සියලු රූප අතීත රූප බවයි.

නවීන විද්‍යාත්මක මත:

·            හංස තාරකා විප්ලවය: මහා පිපිරුමකින් අතුරුදහන් වූ තාරකා

·         ක්වාසාර් තරංග: මහා පිපිරුමේ අවශේෂ තාපය (Cosmic Microwave Background)

·         විලීන වූ ග්‍රහලෝක: සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ මුල් යුගයේ තිබූ නමුත් දැන් නැති වූ ග්‍රහලෝක

මූලාශ්‍ර: NASA's Chandra X-ray Observatory, Planck Satellite Data

2. වර්තමාන රූපය (Paccuppanna Rūpa)

ධම්මසංඝණි විවරණය: දැන් ඉපිද පවත්නා රූපය. මේ මොහොතට සාපේක්ෂව පවතින රූපය. එය නිරන්තරයෙන් වෙනස් වෙමින් පවතී.

නවීන විද්‍යාත්මක මත:

·         ක්වන්ටම් ක්ෂේත්‍ර උද්‍යෝග: සියලු මූලික අංශු අවස්ථිතික නොවේ

·         සෙල් ලෙන්ටිකුලර් විභාජනය: මනුෂ්‍ය ශරීරයේ සෙල් මිලියන 330 ක් දිනපතා මිය යයි සහ නව සෙල් සෑදේ

·         අංශු තරංග ද්විත්වත්වය: ඉලෙක්ට්‍රෝන අංශු ලෙසද තරංග ලෙසද පෙනේ

මූලාශ්‍ර: Nature Journal (2023) - Cellular Regeneration, Quantum Field Theory

3. අනාගත රූපය (Anāgata Rūpa)

ධම්මසංඝණි විවරණය: තවම ඉපිද නොමැති නමුත් ඉපදීමේ හේතු පවත්නා රූපය. බුදුදහම තුල විස්තර වන ආකාරයට ඒවා ප්‍රාර්ථනා තුල සහ අනාගත සැලසුම් තුල තිබෙන රූප. අනාගතයේ මම මෙබඳු අයෙක් වෙමි. අනාගතයේ මම මෙබඳු දෙයක් සාදමි ආදී වශයෙන් හටගන්නා තවමත් නූපන් රූප.

නවීන විද්‍යාත්මක මත:

·         තාරකා උපත්: අණුක මෙඝ තුළ ගුරුත්වාකර්ෂණයෙන් තාරකා බිහි වන ක්‍රියාවලිය

·         ක්වන්ටම් අවිනිශ්චිතතාව: ශූන්‍යතාවයෙන් අංශු-ප්‍රතිඅංශු යුගල ඉපිදීම

·         පරිණාමීය ජීවවිද්‍යාව: DNA මූලික කේතයේ අනාගත පරිණාමය සඳහා ඇති හැකියාව

මූලාශ්‍ර: James Webb Space Telescope Observations, Hawking Radiation Theory

 

                           අධ්‍යාත්මික රූපය - https://www.pinterest.com/

4. අධ්‍යාත්මික රූපය (Ajjhatta Rūpa)

ධම්මසංඝණි විවරණය: තමන්ගේම ශරීරයේ ඇස,කණ,නාසය,දිව, ශරීරය යන රූප.

නවීන විද්‍යාත්මක මත:

·         මයික්‍රොබයෝම්: මනුෂ්‍ය ශරීරයේ පවත්නා ට්‍රිලියන 39 ක ජීවිතය

·         ස්නායු ජාල: මොළයේ නියුරෝන බිලියන 86 ක අන්තර්ක්‍රියා

·         අන්තර්ගත ජීවිත චක්‍ර: ශරීරය තුළ සෙල් බිලියන ගණනක ජීවිත චක්‍ර

මූලාශ්‍ර: Human Microbiome Project, Brain Initiative (NIH)

5. බාහිර රූපය (Bahiddhā Rūpa)

ධම්මසංඝණි විවරණය: බාහිර ලෝකයේ පවත්නා රූප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස, කායික පහස නම් වූ රූප.

නවීන විද්‍යාත්මක මත:

·         අන්තර්ජාලකරණය: ග්‍රහලෝක, තාරකා, මන්දාකිණි

·         බහු-විශ්ව සිද්ධාන්ත: අපගේ විශ්වයෙන් පිටත පවතින විශ්ව

·         අංශු භෞතික විද්‍යාව: CERN හි මූලික අංශු පර්යේෂණ

මූලාශ්‍ර: CERN Research Papers, Hubble Space Telescope Data

6. ඕලාරික රූපය (Olārika Rūpa)

ධම්මසංඝණි විවරණය: පැහැදිලිව දක්නට ලැබෙන රූපය. එනම්

v  වක්ඛායතනය - රූපායතනය

v  සෝතායතනය - ශබ්දායතනය

v  ඝාණායතනය - ගන්ධායතනය

v  ජීව්හායතනය - රසායතනය  මේවා සියල්ල ඕලාරික රූප වලට අයත්ය.

නවීන විද්‍යාත්මක මත:

·         මැක්‍රෝස්කොපික් වස්තු: පරමාණු බිලියන ගණනකින් සමන්විත වස්තු

·         ස්කන්ධ සංරචක: ප්‍රෝටෝන, නියුට්‍රෝන, ඉලෙක්ට්‍රෝන සමූහය

·         ව්‍යුහාත්මක ද්‍රව්‍ය: ගොඩනැගිලි, පර්වත, ග්‍රහලෝක

මූලාශ්‍ර: Standard Model of Particle Physics, Materials Science

7. සුඛුම රූපය (Sukhuma Rūpa)

ධම්මසංඝණි විවරණය: සියුම්, සාමාන්‍ය ඇසට නොපෙනෙන රූපය.ඒවා මෙසේය. ඉත්ථින්ද්‍රිය, පුරිසින්ද්‍රිය, ජීවිතින්ද්‍රිය, කායවිඤ්ඤප්ති, වචී විඤ්ඤප්ති, ආකාශ ධාතුව, ආදී ඇසට නොපෙනෙන මනසට පමණක් ගෝචර වන රූප.

නවීන විද්‍යාත්මක මත:

·         ක්වන්ටම් අංශු: ක්වාර්ක, ලෙප්ටෝන, බෝසෝන

·         ක්වන්ටම් ක්ෂේත්‍ර: හිග්ස් ක්ෂේත්‍රය, ඉලෙක්ට්‍රෝමැග්නටික් ක්ෂේත්‍ර

·         අධි-සුක්ෂම තන්තු: සුපිරිතන්තුවල මූලික ඒකක

මූලාශ්‍ර: Large Hadron Collider Data, String Theory Research

8. ප්‍රනීත රූපය (Paṇīta Rūpa)

ධම්මසංඝණි විවරණය: පිරිසිදු, උතුම්, යහපත් යැයි සැලකෙන යම්තාක් රූප.

නවීන විද්‍යාත්මක මත :

·         සුපිරි සන්නායකතාව: නිරවද්‍ය පදාර්ථ තත්ත්වය

·         බෝස්-අයින්ස්ටයින් සංඝටන: පරමාණු එකම ක්වන්ටම් තත්ත්වයේ එකතු වීම

·         ක්වන්ටම් සමස්ථත්වය: අංශු අතර පරිපූර්ණ සුසංයෝගය

මූලාශ්‍ර: Nobel Prize in Physics 2001 (Bose-Einstein Condensates)

9. හීන රූපය (Hīna Rūpa)

ධම්මසංඝණි විවරණය: අවම තත්ත්වයේ, අපිරිසිදු රූපය. බුදුහමට අනුම අවමන් ලබන, ගරු නොකරන, නොපිලිගන්නා, නින්දා ලබන, පිලිකුලෙන් බැහැර කරන, යම්තාක් තිබෙන රූප හීන රූප නම් වේ.

නවීන විද්‍යාත්මක මත :

·         එන්ට්‍රොපි උපරිමය: විස්සරණය, අවුල් සහගත තත්ත්වය

·         රොග සෛල: කර්කටක සෛල, රෝග කාරක ජීවිත

·         පරිසර දූෂණය: භෞතික පද්ධතිවල අපකීර්තිමත් තත්ත්වය

මූලාශ්‍ර: Second Law of Thermodynamics, Medical Pathology

10. දුරෙ රූපය (Dūre Rūpa)

ධම්මසංඝණි විවරණය: දුරස්ථව පවත්නා රූපය. බුදුදහමට අනුව අවබෝධයට දුෂ්කර රූප, ඒවා ඇස කණ නාසය දිව ආදී ඉන්ද්‍රියන්ට ගෝචර නොවී, මනසට ගෝචර වන නිසා ඒවා දුර රූප නම් වේ.

නවීන විද්‍යාත්මක මත :

·         අන්තර්ජාල කණ්ඩායම්: ගැලැක්සි සමූහ, කොස්මික් වෙබ්

·         ක්වැසාර්: අභ්‍යවකාශයේ දුරස්ථ පulsar

·         ගුවන් විදුලි තරංග: විශ්වයේ සිට එන විද්‍යුත් චුම්බක විකිරණ

මූලාශ්‍ර: James Webb Space Telescope, Radio Astronomy Data

11. සන්තිකෙ රූපය (Santike Rūpa)

ධම්මසංඝණි විවරණය: ආසන්නයේ පවත්නා රූපය. බුදුදහමට අනුව ඇස, කණ. නාසය, දිව, ශරීරය නම් වූ රූපයි.

නවීන විද්‍යාත්මක මත :

·         ක්වන්ටම් බන්ධනය: අංශු අතර ආසන්න අන්තර්ක්‍රියා

·         මූලික බලවේග: විද්‍යුත් චුම්බක, ප්‍රබල න්‍යෂ්ටික බල

·         අණුක බන්ධන: අණු තුළ පරමාණු අතර රසායනික බන්ධන

මූලාශ්‍ර: Quantum Electrodynamics, Molecular Biology

නිගමනය

ධම්මසංඝණි ප්‍රකරණයේ රූප විවරණය නවීන විද්‍යාත්මක සොයාගැනීම් සමඟ අතිශයින් සුසංයෝගී වන අතර, බුදුදහමේ භෞතික යථාර්ථය පිළිබඳ අවබෝධය කාලයට ඉහලින් සත්‍ය වීම පෙන්වයි. රූපයේ ආකාර 11 මගින් විශ්වයේ සියලු භෞතික සංසිද්ධි සම්පූර්ණයෙන්ම විස්තර කළ හැකි අතර, එය බුදුදහමේ ගැඹුරු විද්‍යාත්මක පදනම ප්‍රකාශ කරයි.

රූපය පිලිබඳව තවත් ගැඹුරු පරිඡේදයක් ඊලඟ ලිපියෙන් සාකච්ඡා කෙරේ.

මූලාශ්‍ර:

1.   ධම්මසංඝණි ප්‍රකරණය - රූප විභංග වර්ණනා

2.   NASA - James Webb Space Telescope Data

3.   CERN - Large Hadron Collider Research

4.   Nature Journal - Quantum Physics Publications

5.   Nobel Prize Committee - Physics Research

"යද්ධි කිඤ්චි සමුප්පන්නං - සබ්බං තං අනිච්චතෝ"
"යම් දෙයක් හේතුවෙන් ඇති වේද, ඒ සියල්ල අනිත්‍යය" - ධම්මපදය