බුදුදහම සහ විශ්වය පිලිබඳ නූතන බ්ලොක් යුනිවර්ස් ( Block Univers) න්‍යායය අතර අසාමාන්‍ය සමීපත්වය

 

                               අතීත–වර්තමාන–අනාගතය එක සත්‍යය ගොනුවක් ලෙස / Ai රූප නිර්මාණයක්

“බෞද්ධ දර්ශනය සහ බ්ලොක් යුනිවර්ස් (Block Univers )න්‍යාය අතර ඇති ගැඹුරු සමානකම් සාපේක්ෂතාවාදයෙන් ගවේෂණය කරන්න, අතීතය, වර්තමානය සහ අනාගතය අනිත්‍ය විශ්වයක සහජීවනයෙන් පවතින ආකාරය හෙළිදරව් කරමින්, කර්මය, කාලය සහ විමුක්තිය පිළිබඳ අවබෝධයක් ලබා දෙයි. “

හැඳින්වීම

මෙම ලිපිය බුද්ධ දර්ශනයත්, නූතන සාපේක්ෂතා වාදය තුලින් උපන් බ්ලොක් යුනිවර්ස් හෙවත් විශ්ව ආකෘතියත්, පිලිබඳ න්‍යායය සමාන කිරීමක් හෝ එකිනෙකට සන්සන්දනය කිරීමක් නොවෙයි. බුද්ධ දර්ශනය තුලින් මෙම බ්ලොක් යුනිවර්ස් සංකල්පය තුල සාකච්ඡා කෙරෙන ගැඹුරු කරුනු මා විසින් වටහා ගන්නා ආකාරය පිලිබඳව සහ ඔබට ඒ පිලිබඳව සිතෙන ආකාරය පිලිබඳව සාකච්ඡාවක් පමණි. එමෙන්ම මෙය භෞතික විද්‍යා සංකල්පයක් නොව මා විසින් බුදුදහමේ ගැඹුරු හරය තුලින් දුටු විශ්ව සන්සිද්ධිය ඔබ සමග බෙදාගැනීමකි. 

 

                                විනාශය අවසානයක් නොව—අලුත් ආරම්භයක බීජය /  Ai රූප නිර්මාණයක්

බ්ලොක් යුනිවර්ස් යනු කුමක්ද

බැලූ බැල්මට එය “නියති වාදයක්” හෝ “ සදාකාලිකත්වයක්” පිලිබඳව සංඥා ඇති කරයි. එහෙත් ගැඹුරින් විමසා බැලීමේදී ඒ තුලද කිසියම් දෙයක ආරම්භයක්, පැවැත්මක්, අවසානයක් තිබෙන බැව් පෙනේ. එසේ නම් බුදුදහමද, නූතන භෞතික විද්‍යා දැනුමද සියලු දේ කෙරෙහි ඇති අනිත්‍යතා දර්ශනය පිලිගනියි. කිසිවක් සදාකාලික නොමැත යන ගැඹුරු දාර්ශණික න්‍යායය මෙම ක්ෂේත්‍ර දෙකම එකසේ පිලිගනියි. බ්ලොක් යුනිවර්ස් න්‍යායයේදී වඩාත්ම අවධාරනය කරන කාරණය වන්නේ අතීතය, වර්තමානය, අනාගතය වෙන් වෙන්ව පවතින දේවල් නොව එකවර සමාන්තරව ඒකීය සැකැස්මක් තුල පවතින බවයි. මේ සංකල්පය තුල “ කාලය” ගලා නොයන අතර, කාලය ගලා යාම යනු අපගේ සංජානන මායාවක් පමණක් බව අවධාරණය කරයි. (මාගේ පුද්ගලික අදහස නම් කාලය යනු කිසියම් වස්තුවක වර්තමාන ගතිකත්වයේ වේගය කාලය බවයි. සරලව කියන්නේ නම් වර්තමානයේ කිසියම් වස්තුවක් අවකාශය තුල කිසියම් වේගයකින් චලනය වන්නේ නම් ඒ වේගය සමානයි කාලය යන්න). ඔබේ අදහස කුමක්දැයි උවමනාවෙන් ප්‍රශ්න කර සිටිනවා.

කාලය = යම්කිසි දෙයක චලන වේගය

පෘථිවි වැසියන්ට දිනකට පැය 24 ක් යනු පෘථිවිය තමාගේ අක්ෂය වටා භ්‍රමණය වන වේගයයි. පෘථිවි වැසියන්ට වසරකට දින 365 යනු පෘථිවිය සූර්යයා වටා එක් වරක් ගමන් කිරීමට ගන්නා වේගයයි.

ඇල්බට් අයින්ස්ටයින් ගේ සාපේක්ෂතා වාදයේ සංකල්ප වලට අනුරූපී වූ මෙම බ්ලොක් යුනිවර්ස් සංකල්පය සෞරග්‍රහ මන්ඩලය හෝ මන්දාකිනිය බිහිවූ මහා පිපුරුම් වාදයේ සිට, නැවත එම මන්දාකිණිය, සෞරග්‍රහ මන්ඩලය කිසියම් දවසක විනාශවී යන මොහොත දක්වා අවුරුදු බිලියන ගනන් පවතින විශ්ව පිටපත “ බ්ලොක්” එකක් වශයෙන් සලකා බැලේ. එය විශ්ව න්‍යායය, යථාර්තය යන නම් වලින් හැඳින්විය හැකිය.  සමහර විට, බොහෝ අයට කල නොහැකි කිසියම් කාල අවකාශයකට පිවිසිය හැකිව තිබූ, බුදුරජානන් වහන්සේ හැර ඉන්පසුව ලොව ජීවත්ව සිටි  බාබා වැන්ගේ, නෝත්‍රදාමුස්, එඩ්ගාර් කේසී වැනි අය මුල මැද අග මනාව දැකගෙන, අතීතය සහ අනාගතය පිලිබඳව හෙළිකල ආන්දෝලාත්මක අනාවැකි, (එසේ ප්‍රකාශ වූවේ ඔවුන්ට අතීතයට සහ අනාගතයට පුවේශ විය හැකි අධි මානසික යාන්ත්‍රණයක් තිබු නිසා විය හැකිය.) එහෙත් ඔවුන්ද අතීතය සහ අනාගතයේ සිදුවීම් හමුවේ ප්‍රේක්ෂකයින් සහ ප්‍රකාශකයින් පමණක් විය. මෙයින් අදහස් වන්නේ කුමක්ද?? බුද්ධ දර්ශනයේ ඉගැන්වීම් පිලිබදව පරිඡේදයේදී මා මේ පිලිබදව කතා කරන්නෙමි.

 

බ්ලොක් යුනිවර්ස් ඒකකයක අන්තර්ගතය

අතීතය වර්තමානය අනාගතය වශයෙන් සැලකෙන සියල්ලම මෙම බ්ලොක් ඒකකයක් තුල පවතින බව සඳහන් කෙරේ. එවිට ආරම්භයේ සිට අවසානය දක්වා සිදුවන සියල්ල එම බ්ලොක් ඒකකය තුල මේ වන විටත් පවතී. එය හරියටම ඔබ වීඩියෝවක් හෝ චිත්‍රපටයක් නරඹන ආකාරයටය. චිත්‍රපටයට පැහැදිලි කතා පිටපතක් අවශ්‍යයි. එය තිරරචනය ලෙස හඳුන්වයි. ඉන් අනතුරුව ඒ පිටපතට අනුව රූපගත කිරීම් කෙරේ. ඔබ නරඹන විටත් එහි ආරම්භය මැද අවසානය පිටපත තුලින් නිර්මානය කොට අවසානය. ඔබ නරඹන්නේ කලින් ලියූ පිටපතක් වුවද එය ඔබට එකවර නොතේරෙයි. ඔබ නරඹන්නේ දැන් කොටසය. එය වර්තමානයයි. නමුත් අතීතයත් වර්තමානයත් අනාගතයත් තුනම එම වීඩියෝ පටයේ අන්තර්ගතය. විශ්ව බ්ලොක් අකෘතියක අන්තර්ගතයත් එසේමය. මේ පිලිබඳව ඔබ සිතන ආකාරය කුමක්ද යනු අතිශය වැදගත් කරුණකි.

         මම එතැන නොහිටියත් කර්මය සහ විපාක ක්‍රියාත්මකයි / Ai රූප නිර්මාණයක් 

 මෙම සංකල්පයට පදනම් වී ඇති විද්‍යාත්මක පසුබිම

මෙය ඉතා හිතුවක්කාරව කියූ කතාවක් නොව, අයින්ස්ටයින්ගේ සාපේක්ෂතාවාදයේ ගණිතමය සමීකරණ සහ අවබෝධයෙන් බිහි වූ දර්ශනික අර්ථකථනයකි.

1.  විශේෂ සාපේක්ෂතාවාදය: අයින්ස්ටයින් පෙන්වා දුන්නේ "එකවර" (simultaneity) යන සංකල්පය සාපේක්ෂ එකක් බවයි. වෙනස් වේගයෙන් දෙකක ගමන් කරන නිරීක්ෂකයන් දෙදෙනෙකුට, එකම සිදුවීම, සිදුවීම් දෙකක් වෙනස් අනුපිලිවෙලකට සිදු වන ආකාරය දැකගත හැකිය. එනම්, සාර්වත්‍ර "වර්තමානයේද" කිසිවක් නැත. ඔබගේ "මේ මොහොත" සහ මගේ "මේ මොහොත" සම්පූර්ණයෙන්ම සමාන නොවිය හැක. එකම සිදුවීම තුල ඔබගේ “අතීතය” මට “මේ මොහොත” විය හැකි වන අතර තවෙකෙකුගේ “අනාගතය” විය හැකිය.

2.   Spacetime (කාල-අවකාශය): සාපේක්ෂතාවාදය අනුව, අවකාශය (space) සහ කාලය (time) වෙන් වෙන් දෙයක් නොවේ. ඒවා එකට බැඳුණු කාල-අවකාශය (Spacetime) නම් චතුර්මාන ව්‍යුහයක් සාදයි. ඔබ එහි පවතින සෑම සිදුවීමක්ම (event) ඛණ්ඩාංක 4 කින් (x, y, z, t) දැක්විය හැකිය. බ්ලොක් යුනිවර්සල් න්‍යායේ දී, මෙම කාල-අවකාශ ව්‍යුහයම සම්පූර්ණයෙන්, එකවර පවතියි.

·         චතුර්මාන ගෝලකය: අපි සාමාන්‍යයෙන් ලෝකය ත්‍රිමාන (දිග, පළල, උස) ලෙස දකිමු. නමුත් බ්ලොක් යුනිවර්සල් න්‍යාය අනුව, අපගේ විශ්වය යනු චතුර්මාන ගෝලකයක් වැනි දෙයකි. එහි, ඔබගේ උපත, ඔබ මෙම පණිවිඩය කියවන මොහොත, සහ ඔබගේ මරණය වැනි සෑම දෙයක්ම එහි තමන්ගේම ස්ථානයක් (කාල-අවකාශ ඛණ්ඩාංක) ගනී.

මෙම බ්ලොක් යුනිවර්ස් හෙවත් චාතුර්මාන විශ්ව ඒකකයේ පවතින චින්තන ගැටළු

·         පුද්ගලානුබද්ධව බැලුවහොත් සත්ත්වයා යනු කලින් රචනා කල පිටපතක්ද? අපට ස්වයං තීරණ ගැනීමට හෝ ස්වයං චින්තනයට මේ තුල ඉඩක් නැද්ද යන ප්‍රශ්න පැන නගියි. සෑම දෙයක්ම දැනටමත් සිදු වී, ස්ථීරව සකස් වී පවතී නම්, අපගේ තීරණ ඇත්ත වශයෙන්ම නිදහස්ද? එසේ නම්, අප කරන දෙයක් වෙනස් කිරීමට අපට හැකියාවක් තිබේද? මෙය නිර්ණයවාදය (Determinism) බවට හුරු වේ. සමහර දාර්ශනිකයන් කියන්නේ, ඔබගේ "නිදහස් අභිප්‍රාය" ද ඔබගේ චරිතය සහ අත්දුටු අත්දැකීම් වලට අනුව දැනටමත් එම බ්ලොක් යුනිවර්සල් ඒකකය නිර්මාණය වී ඇති බවයි. එනම්, ඔබ තීරණ ගන්නා ආකාරය මෙම ව්‍යුහයේ අඩංගු කර ඇත. එබැවින්, ඔබ තීරණ ගනී, නමුත් එම තීරණ දැනටමත් කාල-අවකාශයේ විශ්ව ඒකකය තුල ලියා ඇත. සමහරවිට ඔබට මෙය, දෛවවාදී, ඉරනම්වාදී, දර්ශනයක් හෝ ඊට සමාන දර්ශනයක් විය හැකියි යනුවෙන් සිතෙනු ඇත.  

 

 

                                  ධර්මය විශ්වය පිරික්සන නිහඬ දැක්මක් / Ai රූප නිර්මාණයක්

විශ්ව බ්ලොක් ඒකකය පිළිබඳව බුදුහමේ න්‍යායය

මෙම විශ්ව බ්ලොක් ඒකකය කවුද ලියන්නේ යන ප්‍රශ්නයට බටහිර දර්ශනය තුල පැහැදිලි පිලිතුරක් නොපෙනෙන අතර බුදුදහම තුල එයට ඉතාම තාර්කික ඉතාම නිවැරදි පිලිතුරක් දී ඇත. “ ඔබේ පිටපත ලියාගන්නේ ඔබමය” යනු ඒ පිලිතුරයි. මෙතැනදී බුදුදහමද බ්ලොක් යුනිවර්ස් න්‍යායයට සමාන්තරව කියන්නේ ඔබ විසින් ලියාගත් පිටපතට අනුව (නූතන කර්ම) ඔබ විසින් කිසියම් ඒකකයක් සාදාගන්නේ (අනාගත විපාකය) නම් එය ඔබට මට හෝ කිසිවකුට වෙනස්කල නොහැකි බවයි. එහෙත් එම ඒකකය තුල යමෙක් වර්තමානයේ තවත් පිටපතක් රචනා කරන්නේ නැත්නම් ( අවිද්‍යා කර්ම තන්හා) නැවත බ්ලොක් යුනිවර්ස් ඒකකයක් ඔබ සාදන්නේ නැතිව විශ්වයෙන් මුලුමනින්ම නිදහස් විය හැකිය.

බුදුදහම අනුව මෙම බ්ලොක් යුනිවර්ස් න්‍යායය විශිෂ්ඨ සොයාගැනීමක් හෝ තේරුම් ගැනීමට අපහසු අද්භූත න්‍යායයක් නොවෙයි. බුදුදහම උගන්වන්නේද මෙයයි. භෞතික විද්‍යාවේදී දිග, පළල සහ උස යන ත්‍රිමාන විශ්වය තුල චතුර්මානයක්ද ඇති අතර එය ගතිකත්වයේ වේගය හෙවත් කාලය යනුවෙන් හැඳින්වේ. බුදුදහම තුල කාලය අනිත්‍ය දෙයක් බව පැවසේ. ඉක්ම ගිය අතීතය හෝ නූපන් අනාගතය හෝ ක්ෂණයක් පාසා වෙනස් වන වර්තමානය තුල කිසිවක් ස්ථිර ලෙස සදාකාලික ලෙස ගතහැකි නොවන බව බුදුදහම අනාවරණය කරයි. මෙහි වඩාත් වැදගත් කරුණ වන්නේ බැලූ බැල්මට බුදුදහම මේ දෙස බලන ආකාරය නිර්ණයවාදී (Deterministic) නියතිවාදී වුවද, එහි ඇති ගතිකත්වය (Dynamism) තුල යථාර්ථය පැහැදිලි කරයි. විශ්ව බ්ලොක් ඒකකය ඉක්මවා ගොස් සියලු රූප ස්කන්ධයන් එකොලොස් ආකාරයකට බුදුහම දක්වා ඇත.

 

                                             බුදුදහම තුලින් විශ්වය දැකීම / Ai රූප නිර්මාණයක්

අභිධර්මයෙන්

අතීත රූපය, වර්තමාන රූපය, අනාගත රූපය, අධ්‍යාත්මක රූපය, බාහිර රූපය, සියුම් රූපය, ගොරෝසු රූපය, හීන රූපය, ප්‍රනීත රූපය, දුර රූපය, ලඟ රූපය යනුවෙන් එය අභිධර්මයේ ධර්මසංඝණිප්‍රකරණයේ දැක්වේ. මෙයින් අදහස් කරන්නේ මේ සියලු රූපයන් අඩංගු රූප ස්කන්ධයම  විශ්ව බ්ලොග් ඒකකයක් බවයි. කාලය අතික්‍රමණය කොට ඇති බවක් මෙන්ම මුල මැද අග පැහැදිලිව එහි සදහන් කෙරේ.

බ්ලොක් යුනිවර්ස් න්‍යායය තුල බුදුදහමේ කාර්යය භාර්යය

බුදුදහමට අනුව බ්ලොක් යුනිවර්ස් ඒකකය හෙවත්  අතීත වර්තමාන අනාගත කාලයට අයත් යලි උත්පාදනය කෙරෙන සිදුවීම් පෙලක් ඇති බවත්, එසේ යලි ඇතිවීම පුද්ගලානුබද්ධව දුක නම් සන්සිද්ධියට වැටෙන බවත්, වෙනස්වන වර්තමානය නම් කාල අවකාශයේදී ඊලඟ බ්ලොග් ඒකකය නිපදවීමට හේතුවන්නාවූ ශක්තිය නිශ්ප්‍රභ කිරීමෙන් විශ්වය තුල යලි එවැනි බ්ලොක් ඒකකයක් හෙවත් විශ්ව ආකෘතියක් හට නොගන්නා බවත් අවධාරණය කෙරේ. පුද්ගලානුබද්ධව ඒ සඳහා අවකාශ ඇත්තේ ඉතාම වේගයෙන් වෙනස් වන මේ මොහොත හෙවත් වර්තමානය `තුල පමණක් බවත් සඳහන් වේ. බ්ලොක් යුනිවර්ස් න්‍යායය තුල තිබෙන එක් න්‍යායයක් බුදුදහම අනාවරණය කරන්නේ හේතූන් සහිතව හටගත් අතීතය වෙනස් කල නොහැක. පෙර  හේතූන් නිසා හටගනු ලබන ඊලඟ අනාගතය වෙනස් කල නොහැක යනුවෙනි. එහෙත් වර්තමාන ක්ෂණය තුල කර්මය වෙනස් කල හැකි බවද අවධාරණය කරයි.

ශක්තිය වෙනස් කල හැකිය

හේතූන් සහිත අතීතය සහ හේතූන් නිසා හටගනු ලබන අනාගතය යනු කර්මය සහ කර්ම විපාකයයි. එනම් ඊලඟ බ්ලොග් ඒකකය (පුනර්භවය) නිපදවීමට හේතුවන්නාවූ ශක්තිය කර්මය සහ තන්හාව වන බවද, කර්මයෙන් සහ තන්හාවෙන් උත්පාදනය කරනු ලබන බ්ලොක් යුනිවර්ස් ඒකකය භවය යැයිද, භවය නිසා එහි අනිවාර්යය ප්‍රතිපලය ඉපදීම හෙවත් හට ගැනීම බවද පුද්ගලානුබද්ධ දෘශ්ඨි කෝණයෙන් සලකා බැලේ. ‍භෞතිකය සහ කාලය මනසේ හටගන්නා මායාවක් බවද, මනස යනු භෞතික ශරීරයක් හා බද්ධව පවතින දෙයක් බවද, භෞතික ශරීරය යනු බ්ලොක් යුනිවර්ස් වලට අයත් ආකෘතියක් බවද සලකා බැලුවහොත්, එම භෞතික ශරීරයේ හට ගැන්ම කලින් බ්ලොක් ආකෘති ඒකකය විසින් එකතු කරන ලද කර්ම වලට අනුරූපී දත්තයන් ගෙන් හටගත් බවත්, එහි  පැවතීම, එහි නැතිවීම හෙවත් මරණය මුලින් සඳහන් කල අවිද්‍යා කර්ම තන්හා යන හේතූන් විසින් අනුගත කල බ්ලොක් ආකෘති ඒකකය තුල අන්තර්ගත බවද නුවනින් සලකා බැලිය යුතුය.

භෞතිකය තුලද චක්‍රාකාර ගමණක් ඇත.

බුදුදහමේද, නූතන විද්‍යාවේද පිලිගැනීම සූර්යයා ඇතුලු අපගේ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයම යම් දිනෙක දූවිලි (Stellar Remnant  ) බවට පත්වෙමින් විනාශ වන බවය. බ්ලොක් යුනිවර්ස් න්‍යායය අනුව අපගේ සූර්යයා බිහිවූ දවසේම සූර්යයාගේ අවසානයද විනාශයද ලියැවී තිබේ. දූවිලි බවට පත්වන අපගේ සූර්යයා සහ සෙසු ග්‍රහලෝක නිසා නැවත වෙනත්ම සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයක් හටගනු ඇත. මෙය බුදුදහමේ පුද්ගලානුබද්ධ සංසාර චක්‍රය සිහිගන්වයි. නැවත නැවත විශ්ව භෞතිකයද, පෙර හේතූන් නිසා යලි අලුතින් බිහිවෙයි. පුද්ගලානුබද්ධ සසර ගමනද පෙර හේතූන් නිසා ඊලග භවයන් සාදයි. මේ දෙකම බ්ලොක් යුනිවර්ස් න්‍යායයට අනුකූලයි.

බ්ලොක් යුනිවර්ස් න්‍යායය පුද්ගල සංඥාවෙන් විග්‍රහ කිරීම

බුදුදහමට අනුව පුද්ගලයෙක්ගේ කලින් භවයේ අවිද්‍යා කර්ම තන්හා නිසා යලි භවයක් සකස් වෙයි. එම යලි සකස් වූ භවය තුල සිටින්නේ එම කලින් සිටි පුද්ගලයාම නොව ඒ පුද්ගලයා විසින් රැස් කොට සකස් කලාවූ කර්ම භවය තුල හටගත් පුද්ගලයාය. එය බ්ලොක් ආකෘතියකි.

කෙටියෙන් කිවහොත් මම නැවත නූපදිමි.(උච්ඡේදද වාදය හෝ ශාස්වත වාදය බැහැරවීමෙන්) එහෙත් මා විසින් රැස්කල හේතූන් වල විපාක අනුව සසරේ යන මා තුලින් හටගත් සත්ත්වයක් බිහිවනු ඇත. ඔහු මා නොවන අතර ඔහු මා නොවන්නේද නැත.( එය හේතුඵල විග්‍රහයයි) ඒ තුල හටගැනීම, පැවැත්ම, මරණය සියල්ල අතීත වර්තමාන අනාගත වශයෙන් සකස් වී හමාරය. මෙම කාල අවකාශය තුල සිදුවූ හෝ සිදුවන්නට නියමිත කිසිවක් ජ්‍යෝතිශයෙන් හෝ යන්ත්‍රමන්ත්‍ර වලින්, බාරහාර වලින් වෙනස් කල නොහැකි බවට උදාහරණ ත්‍රිපිටකයෙන් ගත හැකිය.

1 පුක්කුසාති රජු - බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් ධර්මය අසන්නට බුදුන් සොයා පැමිනි මොහුගේ අනාගතයට මනස ගෙනගිය බුදුන් වහන්සේ මොහු තව මොහොතකට පසුව හදිසි අණතුරකින් මිය යන බව දැන ඔහුට නැවත භවයක් සකස් නොකර මියයන්ටද ඔහුගේ කර්මය වෙනස්කල හැකි ධර්මයක් කියා දුන්නේ බුදුන්ට වුවද කෙනෙකුගේ බ්ලොක් යුනිවර්ස් ආකෘති ඒකකය වෙනස් කල නොහැකි නිසාය. (ධාතු විභංග සූත්‍රය)-

2 භාගිය දාරුච්ඡේරිය - තමාට ධර්මය දේශනා කරන ලෙස බුදුන්ට බල කල නිසා බුදුන් වහන්සේ ඔහුගේ අනාගතය නුවනින් දැක ඔහුද තව මොහොතකින් මියයන්ට නියමිත බව දැන ඔහුට අනාගත විශ්ව ආකෘතිය තනන කර්මය වෙනස් කල හැකි ධර්මය දේශනා කලේය.

-ඛුද්දක නිකාය/ බෝධි වග්ගය/බාහිය සූත්‍රය

3 පේෂකාර දියණියගේ කථාව - සංයුත්ත නිකාය

4 සප්ත සූරියෝද්ගමන සූත්‍රය - සූර්යයාගේ හයිඩ්‍රජන් දැවීමෙන් පසුව ක්‍රමක්‍රමයෙන් සූර්යය ස්කන්ධය විශාල වී, ප්‍රසාරණය වන බවත්, ඒ නිසා පෘථිවිය තුල ඇති වන අධික තාපය නිසා පෘථිවිය ඇතුලු සියලු ග්‍රහලෝකයන් විනාශ වන බවත්, බුදු නුවනින් දැක එය බුදුකෙනෙකුටවත් වැලකිය නොහැකි බව අවබෝධ කරගෙන සියලුම සංස්කාරයන්හි අනිත්‍ය බව දේශනා කල සූත්‍රයක්.

මෙම සියලුම සූත්‍රයන් වලින් අදහස් වන්නේ බුදුන් වහන්සේට අතීත අනාගත අන්තයන්ට මනස මෙහෙයවා යථාර්ථය දැකිය හැකිව තිබුන නමුත් ඒ විශ්ව පිටපතට අයත් සිදුවීම් නතර කරන්නට හැකියාවක් නොමැති බවයි.

නිගමනය

බ්ලොක් යුනිවර්සල් න්‍යාය සහ බුදුදහම් දර්ශනය, බැලූ බැල්මට දෙපැත්තකින් ගමන් කරමින් ගොස් එකම අවසානයකදී හමුවන ගැඹුරු සත්‍යයක් අත්පත් කර ගනියි.

නූතන විද්‍යාවේ චතුර්මාන කාල-අවකාශ සමුදාය තුළ, අතීතය, වර්තමානය සහ අනාගතය සියල්ලම එකම රේඛාවක පවතී. බුදුදහමේ භව න්‍යායය තුළ, කර්මයට අනුව, එයට අනුරූපී විපාක අනුව ජීවිත කාලයන් එකින් එක ගලා යයි. මෙම දර්ශන දෙකෙහිම, "දැන්" යන මොහොත තුළට සම්පීඩිත වන්නේ නිර්මාණයේ සහ විනාශයේ සමස්ත ගතිකත්වයයි. අපගේ සෑම ක්‍රියාවක්ම, සෑම සිතුවිල්ලක්ම, මේ ගලා යන ප්‍රවාහය තුළ අනන්ත රැළි (Ripples) ඇති කරයි.

බුදුන් වහන්සේගේ අවබෝධය මගින් පෙන්වා දුන්නේ, මෙම දැනටමත් ලියා අවසන් කොට විශ්වයට මුදාහල  "පිටපත" වෙනස් කිරීමට අපට බලය නොමැති වුවද, ඊළඟ පිටපත ලිවීමේ ලේඛකයා බවට පත්වීමේ හැකියාව අප තුළම පවතින බවයි. එනම්, වර්තමානයේ ශිලයෙන්, සමාධියෙන්, ප්‍රඥාවෙන් කරන ක්‍රියා මගින් අනාගත භවයන්ගේ මූලික කේතය (Code) නැවත ප්‍රතිසංස්කරණය කළ හැකි බවය. බුදුන් වහන්සේගේ අවසාන නිගමනය වූවේ වර්තමානයේ සෑම “ මේ මොහොතකම” අනාගත භවයන් සඳහා මූල කේතයන් (Code) නොලියන්නේ නම්,( අවිද්‍යා කර්ම තන්හා) ඔබට ඊලඟ භවයක් නොමැති බවද, මුල මැද අග සහිත ඊලඟ බ්ලොක් යුනිවර්ස් ඒකකයක් ඔබ නොසාදන බවය. ඒ බව ලොවට පැහැදිලි කරමින් බුදුන් වහන්සේ මෙසේ ප්‍රකාශ කරන්නට යෙදුනේය.

“නැවත නැවත  භවයන් සාදමින් නැවත නැවත විපරිනාමීය දුක්ඛයට පමුනුවන යළි ඉපදීම සැබැවින්ම දුකකි. එහෙයින් මේ පඤ්චස්කන්ධය නමැති ගෙය ( බ්ලොක් යුනිවර්ස් ඒකකය) තනන වඩුවා සොයා ඇවිද්දෙමි. දක්නට නොලැබිණි. එහෙත් දැන් මම ඒ වඩුවා දිටිමි. යළි නුඹට මේ පඤ්චස්කන්ධ ගෙය ( බ්ලොක් යුනිවර්ස් ඒකකය)  තනන්නට නොලැබේ. ගෙයි පරාළ බිඳ දැමුවෙමි. කැණිමඬල සුන් කළෙමි. මගේ සිත නිවනට පිවිසිණි. තණ්හාවේ ක්ෂයවීම නමැති රහත් බවට පැමිණියෙමි.”

මේ අර්ථයෙන්, බ්ලොක් යුනිවර්සල් න්‍යාය අපට විශ්වයේ ස්වභාවය පිළිබඳ චිත්‍රයක් (Map) ලබා දෙයි නම්, බුදුදහම එම චිත්‍රය භාවිතා කර ජීවිතයේ දුෂ්කර භූමිය හරහා සාර්ථකව ගමන් කිරීමේ මාර්ගෝපදේශයක් (Guide) ලබා දෙයි. දෙකම එකට ගත් කල, මෙය ජීවිතයේ විශාලතම ප්‍රහේලිකාවන්ට මුහුණ දීමට අපට උපකාරී වන ගැඹුරු අවබෝධයක් බවට පත්වේ. 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ඔබගේ අදහස් විවේචන ඉතාම වටියි. ඔබ මේ ගැන කුමක්ද සිතන්නේ??

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 

මූලපද

බ්ලොක් විශ්වය, බුද්ධාගම සහ විද්‍යාව, සාපේක්ෂතා න්‍යාය, අයින්ස්ටයින්ගේ අවකාශ-කාලය, කර්ම සහ නියතිවාදය, බුද්ධාගමේ අනිත්‍යතාවය, අභිධර්ම දර්ශනය, සංසාර චක්‍රය, චතුර්මාන විශ්වය, කාලය පිළිබඳ බෞද්ධ සූත්‍ර

මූලාශ්‍ර

  ධාතු විභංග සූත්‍රය:

- බාහිය සූත්‍රය: ඛුද්දක නිකාය, බෝධි වග්ගය (යොමු: තිපිටක පාඨ)

- වියන්නාගේ දියණියගේ කතාව: සංයුක්ත නිකාය (යොමු: තිපිටක පාඨ)

- සප්ත සූරියෝද්ගමන සූත්‍රය: අංගුත්තර නිකාය (යොමු: තිපිටක පාඨ)

- අභිධර්මයට පොදු යොමු: ධම්මසංගනී ප්‍රකරණ

- විද්‍යාත්මක සංකල්ප: ඇල්බට් අයින්ස්ටයින්ගේ විශේෂ සහ සාමාන්‍ය සාපේක්ෂතා න්‍යායන් මත පදනම්ව (මුල් පිටපතෙහි විශේෂිත බාහිර සබැඳි සපයා නැත; සම්මත භෞතික විද්‍යා සම්පත් අදාළ වේ)